Odia Medium Class 7 Science Chapter 5 Posana ( ପୋଷଣ ) Notes

ପୋଷଣ

ଅଣୁଜୀବ, ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦଙ୍କୁ ନେଇ ଜୀବଜଗତ ଗଠିତ | ଏହିସବୁ ଜୀବଙ୍କର ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜୀବନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସର୍ବଦା ଚାଲୁ ରହିଥାଏ | ବୃଦ୍ଧି, ବିକାଶ, ଜନନ, ରେଚନ, ଚଳଣ , ପୋଷଣ , ଶ୍ଵସନ ଇତ୍ୟାଦି ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | ଏହିସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଦରକାର | ଶକ୍ତି ଖାଦ୍ୟରୁ ମିଳିଥାଏ | ଏଥିପାଇଁ ସମସ୍ତ ଜୀବ ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତି |

ଖାଦ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନଗୁଡିକ ହେଲା – ଶ୍ଵେତସାର, ବା ଶର୍କରାଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ , ପୁଷ୍ଟିସାର ବା ପ୍ରୋଟିନ , ସ୍ନେହସାର ବା ଚର୍ବି ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଜୀବନିକା ବା ଜୀବସାର ବା ଭିଟାମିନ୍ , ଧାତୁସାର ବା ଖଣିଜଲବଣ ଓ ଜଳ |

ଜୀବଜଗତର ଖାଦ୍ୟ : -

ଖାଦ୍ୟାଭାସ ଅନୁସାରେ ଏହାକୁ ୩ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

i. ସର୍ବାହାରୀ

ii. ତୃଣଭୋଜୀ

iii. ମାଂସାହାରୀ

· ଯେଉଁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥା’ନ୍ତି ଉଭୟ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣିଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ସର୍ବାହାରୀ କୁହାଯାଏ |

ଉଦାହରଣ – ମଣିଷ, କୁକୁର ଇତ୍ୟାଦି |

· ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ଉଦ୍ଭିଦଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ତୃଣଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ |

ଉଦାହରଣ – ଗାଇ , ମଇଁଷି, ଛେଳି ଇତ୍ୟାଦି |

· ଯେଉମାନେ କେବଳ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ନିଜର ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି , ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାହାରୀ କୁହାଯାଏ |

ଉଦାହରଣ – ବାଘ, ସିଂହ ଇତ୍ୟାଦି |

ଉଦ୍ଭିଦ ପୋଷଣ : -

· ସାଧାରଣତଃ ମଞ୍ଜିରୁ ଉଦ୍ଭିଦଟିଏ ଜାତ ହୋଇଥାଏ | ମାଟିରୁ ତାକୁ ଖାଦ୍ୟ ମିଳିଥାଏ | ଜଳ, ବିଭିନ୍ନ ଖଣିଜ ଲବଣ ସହିତ ଉଦ୍ଭିଦ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ |

· ଏହି ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଉଦ୍ଭିଦର ପୋଷଣ ପାଇଁ ଦରକାର ତେଣୁ ଏହି ଉପାଦାନଗୁଡିକୁ ପୋଷକ କୁହାଯାଏ |

· ପୋଷକଗୁଡିକର ଆହରଣ ଓ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବିନିଯୋଗକୁ ସାମଗ୍ରିକ ଭାବେ ଉଦ୍ଭିଦର ପୋଷଣ କୁହାଯାଏ |

ଉଦ୍ଭିଦର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି – ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣ

· ଉଦ୍ଭିଦର ମୂଳଦ୍ଵାରା ସଂଗୃହୀତ ଜଳ ଓ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଖଣିଜ ଲବଣ ମୂଳରୁ କାଣ୍ଡ ଓ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ଦେଇ ପତ୍ରରେ ପହଞ୍ଚେ | ମୂଳରୁ ପତ୍ର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବିଥିବା ସଂବାହୀ ନଳୀ ଦେଇ ଏହି ପୋଷକଗୁଡିକ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇଥାଏ |

· ସଂବାହୀ ପେଶୀଗୁଡିକୁ ନେଇ ଏହି ସଂବାହୀ ନଳୀ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ | ଏହା ସହ ପତ୍ର ନିଜ ପୃଷ୍ଠରେ ଥିବା ଅତି ଛୋଟ ରନ୍ଧ୍ର ଦେଇ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ସଂଗ୍ରହ କରେ | ଏଇ ରନ୍ଧ୍ରକୁ ସ୍ତୋମ୍ କୁହାଯାଏ |

· ସବୁଜ ପତ୍ରରେ ଥିବା କୋଷରେ ହରିତ ଲବକ ବା ସବୁଜ କଣା ଥାଏ | “ସବୁଜ କଣା” ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରୁ ଶକ୍ତି ଆହରଣ କରେ | ସୌରଶକ୍ତିକୁ ବିନିଯୋଗ କରି ପତ୍ର ଅଙ୍ଗାରମାମ୍ଲ ଓ ଜଳକୁ ମିଶାଇ ଶ୍ଵେତସାର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରେ |

· ପ୍ରକ୍ରିୟାତଟିରେ ଆଲୋକ ଶକ୍ତିର ବିନିଯୋଗ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣ କୁହାଯାଏ | ପତ୍ରରୁ ଖାଦ୍ୟ ଉଦ୍ଭିଦର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ପରିବାହିତ ହୁଏ ଏବଂ ତାହାର ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକାଶରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |

· ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିଜପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପାରୁଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵଭୋଜୀ ବା ସ୍ଵପୋଷୀ କୁହାଯାଏ | ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣ କରିପାରୁ ନ ଥିବା କେତେକ ଉଦ୍ଭିଦ, ଅଣୁଜୀବ ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ “ପରଭୋଜୀ” କୁହାଯାଏ |

ଉଦ୍ଭିଦରେ ଶ୍ଵେତସାର ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି : -

· ଶ୍ଵେତସାର ବ୍ୟତୀତ ଉଦ୍ଭିଦରେ ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର ଓ ଜୀବସାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ | ସ୍ନେହସାର ଓ ଜୀବସାରରେ ଉଦଜାନ , ଅମ୍ଳଜାନ , ଅଙ୍ଗାରକ ଏବଂ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର ହୁଏ |

· ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥର ବିପଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାଯରେ ସ୍ନେହସାର ଓ ଜୀବସାର ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ | କିନ୍ତୁ ପୁଷ୍ଟିସାରରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଥାଏ |

· ବିରି, ଚଣା , ମୁଗ, ହରଡ଼ ପରି ଡାଲିଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦରୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ପୁଷ୍ଟିସାର ମିଳିଥାଏ | ଏହି ଜାତିର ଉଦ୍ଭିଦର ମୂଳରେ ଏକ ପ୍ରକାର ବୀଜାଣୁ (ରାଇଜୋବିୟମ୍ ) ସହଜୀବୀ ଭାବେ ରହିଥାନ୍ତି |

· ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ କରି ଏହି ବୀଜାଣୁମାନେ ଡାଲିଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦକୁ ଯୋଗାଇଥାନ୍ତି | ସେହିପରି କେତେକ ନିଲହରିତ୍ ଶୈବାଳଦ୍ଵାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ ହୋଇଥାଏ |

ଅନ୍ୟ ଉପାୟରେ ଜୀବ ପୋଷଣ : -

· ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ନିଜର ପୋଷଣ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାନ୍ତି | ସେମାନଙ୍କୁ ପରଭୋଜୀ କୁହାଯାଏ |

· ଏହି ଜୀବମାନଙ୍କର ସବୁଜ କଣିକା ନଥାଏ |

· ପରଭୋଜୀ ପୋଷଣ ଚାରି ପ୍ରକାରର | ଯଥା –

i. ମୃତଭୋଜୀ

ii. ପରଜୀବୀ

iii. ସହଜୀବୀ

iv. ପ୍ରାଣିପୋଷଣ

ମୃତଭୋଜୀ ପୋଷଣ :

· ଛତୁ ଓ ଫିମ୍ପିମାନଙ୍କୁ କବକ କୁହାଯାଏ | ଏହି ଜୀବମାନେ ଏକ ପ୍ରକାର ପାଚକ ରସ ତ୍ୟାଗ କରନ୍ତି | ଏହି ରସ କବକର ପରିବେଶରେ ଥିବା ଜଟିଳ ପଦାର୍ଥକୁ ସରଳୀକୃତ କରିଥାଏ | ତା’ପରେ ସେହି ସରଳ ପଦାରଥଗୁଡିକୁ ଛତୁ ଓ ଫିମ୍ପି ଜାତୀୟ ମୃତଭୋଜୀ କବକମାନେ ଶୋଷୀ ଦିଅନ୍ତି | ପରେ ତାକୁ ନିଜର ପୋଷଣ ରୂପେ ସ୍ଵୀକାର କରନ୍ତି |

ପରାଜୀବୀ ପୋଷକ : -

· ଯେଉଁ ପରଭୋଜୀମାନେ ଅନ୍ୟ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଠାରୁ ନିଜର ପୋଷଣ ପାଇଁ ଖାଦ୍ଯ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ପରାଜୀବୀ କୁହାଯାଏ |

· ଏମାନେ ମୃତଭୋଜୀମାନଙ୍କ ପରି ଅନ୍ୟଜୀବଙ୍କ ଶରୀରରୁ ସରଳୀକୃତ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି |

· ଉଦାହରଣ – ମଲାଙ୍ଗ, ନିର୍ମୂଳୀ ଇତ୍ୟାଦି |

ମାଂସାଶୀ ଉଦ୍ଭିଦ :-

· କେତେକ ଉଦ୍ଭିଦ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ କୀଟ ପଟଙ୍ଗକୁ ହଜମ କରି ପାରନ୍ତି | ସେମାନଙ୍କୁ ମାଂସାଶୀ ଉଦ୍ଭିଦ କୁହାଯାଏ |

· ଉଦାହରଣ – କମଣ୍ଡଳୁ ଗଛ

ସହଜୀବୀ ପୋଷଣ : -

· କେତେକ ଜୀବ ଆଶ୍ରୟ ଓ ପୋଷଣ ପାଇଁ ମିଳିମିଶି ରହନ୍ତି | କେତେକ କବକ ଓ ବୀଜାଣୁ ଉଦ୍ଭିଦର ଚେରରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥାନ୍ତି |

· ଉଦ୍ଭିଦଟି କବକ ବା ବୀଜାଣୁ ପରି ଜୀବଙ୍କୁ ବାସସ୍ଥାନ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାନ୍ତି |

· କବକ ଓ ବୀଜାଣୁଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ଉଦ୍ଭିଦଟି ମାଟିରୁ ଜଳ ଓ ପୋଷକ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରନ୍ତି |ଉଭୟଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ବଞ୍ଚି ରହିବା ପାଇଁ ଖୁବ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ | ଉଦାହରଣ –ଲାଇକେନ |

ପ୍ରାଣୀପୋଷଣ :-

· ପ୍ରାଣୀମାନେ ନିଜେ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ | ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାନ୍ତି |

· ସେହିସବୁ ଖାଦ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପୁଷ୍ଟିସାର, ସ୍ନେହସାର, ଶ୍ଵେତସାର, ଜୀବସାର ଇତ୍ୟାଦିକୁ ପ୍ରାଣୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପାଚକରସ ଦ୍ଵାରା ସରଳୀକୃତ କରିଥାନ୍ତି |

· ପରେ ସେହି ପଦାର୍ଥଗୁଡିକୁ ନିଜ ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକାଶରେ ନିୟୋଜିତ କରିଥାନ୍ତି |

ପରିପାକ ବିଭାଗ /ପରିପାକ କ୍ରିୟା :-

· ପାଟିବାଟେ ଆମ ଶରୀର ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ | ହଜମ ହେଲାପରେ ଅଦରକାରୀ ଖଦଡା ଅଂଶ ମଳରୁପେ ମଳଦ୍ଵାର ବାଟେ ବାହାରକୁ ବାହାରିଆସେ | ପାଟିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ମଳଦ୍ଵାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ଲମ୍ବା ନଳୀ ରହିଛି, ଏହାକୁ ଖାଦ୍ୟନଳୀ କୁହାଯାଏ |

· ଆମେ ଖାଦ୍ୟକୁ ଯେଉଁ ରୂପରେ ଖାଉ, ତହିଁରୁ ଦରକାରୀ ପଦାର୍ଥ ଆମ ଦେହ ଶୋଷିନେଲା ପରେ ତାର ରୂପ ବଦଳିଯାଏ | ଏହି ଯେଉଁ ଅଦଳବଦଳ କାର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ତାହାକୁ ହିଁ ପରିପାକ କ୍ରିୟା କୁହାଯାଏ |

· ପରିପାକ କ୍ରିୟା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା ଲାଗି ଖାଦ୍ୟତନ୍ତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ଅଲଗାଲଗା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି |

i. ମୁଖଗହ୍ଵର

ii. ଖାଦ୍ୟନଳୀ

iii. ପାକସ୍ଥଳୀ

iv. ଗ୍ରହଣୀ ବା ଡିଓଡେନମ

v. କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର

vi. ବୃହତନ୍ତ୍ର

vii. ମଳକୋଷ୍ଠ

viii. ମଳଦ୍ଵାର

ମୁଖଗହ୍ଵର :-

· ଆମର ପାଟି,ଦାନ୍ତ ଓ ଜିଭକୁ ନେଇ ମୁଖଗହ୍ବର ଗଠିତ | ଦାନ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖାଦ୍ୟକୁ ଚୋବାଇ ଛୋଟ ଛୋଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |

· ଆମ ପାଟି ଭିତରେ ସର୍ବାଧିକ ୩୨ଟି ଦାନ୍ତ ଥାଏ | ଦାନ୍ତର ଆକାର ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ |

· ଦାନ୍ତ ଛଡା ମୁଖଗହ୍ଵରରେ ଜିଭ ମଧ୍ୟ ଥାଏ | ଜିଭ ତଳେ ଲାଳଗ୍ରନ୍ଥି ସବୁଥାଏ |ଏହି ଲାଳ ଆମର ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ଶ୍ଵେତସାରଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥକୁ ହଜମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |

· ମୁଖଗହ୍ଵରର ଭିତରପଟେ ଜିଭ ଲାଗିଥାଏ | ଏହା ନରମ ମାଂସପେଶୀରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବାରୁ ଚାରିଆଡକୁ ବୁଲିପାରେ |

· ଏହା ମୁଖଗହ୍ଵର ବାହାରକୁ ମଧ୍ୟ ବାହାରି ଆସିପାରେ | ଆମେ ଖାଉଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ଏପଟ ସେପଟ କରି ଦାନ୍ତକୁ ଚୋବାଇ ଖାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |

· ଜିଭ ଯୋଗୁଁ ଆମେ କଥା କହିପାରୁ | ଜିଭ ତଳୁ ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବା ଲାଳ ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ମିଶି ଖାଦ୍ୟକୁ ଗିଳିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ | ଜିଭଦ୍ଵାରା ଖାଦ୍ୟର ସ୍ଵାଦ ଜାଣିହୁଏ l

· ଜିଭରେ କେତେ ସ୍ଵାଦ ମୁକୁଳ ରହିଥାଏ | ଏହାଦ୍ୱାରା ଆମକୁ ସ୍ଵାଦ ଜଣାପଡ଼ିଥାଏ |

ଖାଦ୍ୟନଳୀ :-

· ଖାଦ୍ୟନଳୀ ଦେଇ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଥାଏ, ଖାଦ୍ୟନଳୀର ସଂକୋଚନ ପ୍ରସାରଣ ଫଳରେ ଖାଦ୍ୟ ତଳକୁ ତଳ ଠେଲି ହୋଇଯାଏ |

· ବେଳେବେଳେ ଯଦି ପାକସ୍ଥଳୀରେ କିଛି ଅସୁବିଧା ହୁଏ, ତେବେ ଖାଦ୍ୟ ପାକସ୍ଥଳୀରେ ନ ରହି ପୁଣି ଖାଦ୍ୟନଳୀ ଦେଇ ପାଟିବାଟେ ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସେ |ଆମେ ଏହାକୁ ବାନ୍ତି ହେଲା ବୋଲି କହିଥାଉ |

ପାକସ୍ଥଳୀ :-

· ଖାଦ୍ୟନଳୀର ଶେଷ ଅଂଶଟି ପାକସ୍ଥଳୀକୁ ଲାଗିଛି | ପକସ୍ଥଳୀର ଶେଷ ଅଂଶଟିକୁ ଗ୍ରହଣୀ କୁହାଯାଏ |

· ପାକତନ୍ତ୍ରର ସବୁଠାରୁ ଓସାରିଆ ଅଂଶ ହେଉଛି ପାକସ୍ଥଳୀ |

· ପାକସ୍ଥଳୀର ଭିତର ଆବରଣରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରନ୍ଥିରୁ ପାଚକ ରସ, ଲବଣାମ୍ଲ ଓ ଲାଳ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ |

· ଲବଣାମ୍ଲ ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଗୁଡିକୁ ମାରିଦିଏ ଏବଂ ପାଚକରସ ଖାଦ୍ଯ ହଜମ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ | ପାଚକରସ ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ସରଳୀକୃତ କରିଥାଏ |

ଗ୍ରହଣୀ :-

· ପାକସ୍ଥଳୀର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅଂଶଟି ହେଲା ଗ୍ରହଣୀ |

· ପିତ୍ତକୋଷରୁ ପିତ୍ତରସ ଆସି ଗ୍ରହଣୀରେ ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ମିଶିଥାଏ |

· ଏହି ପିତ୍ତରସ, ଯକୃତରେ ତିଆରି ହୋଇ ପିତ୍ତକୋଷରେ ସଞ୍ଚିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ | ପିତ୍ତ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ଚର୍ବିକୁ ହଜମ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ |

କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର :-

· ଏହା ଖାଦ୍ୟନଳୀର ସବୁଠାରୁ ଲମ୍ବା ଅଂଶ ଏବଂ ଗୁଡ଼େଇ ଗୁଡ଼େଇ ହୋଇ ରହିଥାଏ | ଏହାର ଲମ୍ବ ପ୍ରାୟ ୭. ୫ ମିଟର | କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରର ଉପର ଅଂଶକୁ ଗ୍ରହଣୀ କୁହାଯାଏ l

· ସେହିପରି ପାକସ୍ଥଳୀର ଠିକ ତଳେ ଥିବା ଘିଅ ରଙ୍ଗର ଗ୍ରନ୍ଥିକୁ ଅଗ୍ନ୍ୟାଶୟ କୁହାଯାଏ |

· ଅଗ୍ନ୍ୟାଶୟରୁ ରସ ନିର୍ଗତ ହୋଇ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରରେ ମିଶିଥାଏ | ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ଶ୍ଵେତସାର, ପୁଷ୍ଟିସାର ଓ ସ୍ନେହସାର, ଇତ୍ୟାଦିକୁ ସରଳୀକୃତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |

· ହଜମ ହୋଇଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର, କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର ଦ୍ଵାରା ଶୋଷିତ ହୋଇଥାଏ | କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରର ଭିତରପଟ ଆବରଣ ଆଙ୍ଗୁଳି ପରି ଉପରକୁ ରହିଥାଏ, ଏହାକୁ ଭିଲି କୁହାଯାଏ |

ବୃହତନ୍ତ୍ର :-

· କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରର ଶେଷ ଅଂଶ ବୃହତନ୍ତ୍ର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ |

· ଏହା କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରଠାରୁ ଅଧିକ ଓସାରିଆ କିନ୍ତୁ ଲମ୍ବରେ ଛୋଟ |

· ଏହାର ଲମ୍ବ ପ୍ରାୟ ୧.୫ ମିଟର |

· ବୃହତନ୍ତ୍ରର ଭିତର ଅଂଶ, ଖାଦ୍ୟର ଖଦଡା ଅଂଶରୁ ଜଳ ଏବଂ କେତେ ଲବଣକୁ ଶୋଷଣ କରିଥାଏ |

· ଅବଶିଷ୍ଟ ଖଦଡା ଅଂଶ ମଳକୋଷ୍ଠ ଭିତରକୁ ଚାଲିଯାଏ | ସେଠାରେ ଏହା ଅର୍ଦ୍ଧତରଳ ଆକାରରେ ଥାଏ | ପରେ ଏହା ମଳଦ୍ଵାର ବାଟ ଦେଇ ବାହାରକୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଥାଏ |

ତୃଣଭୋଜୀର ପୋଷଣ :-

· ତୃଣଭୋଜୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପରେ ତାହା ତାଙ୍କ ପାକସ୍ଥଳୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗ (rumen) ରେ ରହିଯାଏ |

· ସେଠାରେ ଖାଦ୍ୟ କିଛି ପରିମାଣରେ ହଜମ ହୋଇଥାଏ |ଏହାକୁ ରୋମନ୍ଥିତ ଖାଦ୍ୟ କୁହାଯାଏ |

· ପରେ ଏହି ରୋମନ୍ଥିତ ଖାଦ୍ୟ ଛୋଟ ଛୋଟ ଗୁଳାରେ ପରିଣତ ହୋଇ ପୁଣିଥରେ ପାଟିକୁ ଫେରିଆସେ ଏବଂ ଗାଈମାନେ ତାକୁ ପାକୁଳି କରି ଚୋବାଇ ଖାଇଥାନ୍ତି |

· ଏମାନେ ଖାଦ୍ୟକୁ ସିକମରେ ରଖିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସହଜରେ ହଜମ ହୋଇଥାଏ |

· ଏହି ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ରୋମନ୍ଥନ ପ୍ରାଣୀ କୁହାଯାଏ |

ଆମିବାର ପୋଷଣ :-

· ଆମିବା ଏକ ଏକକୋଷୀ ପ୍ରାଣୀ | ଏହା ଖାଲିଆଖିକୁ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ |

· ସାଧାରଣତଃ ଆମିବା ପୋଖରୀ ପାଣିରେ ଦେଖାଯାଏ |

· ଏହାର ଶରୀର ଏକ ପତଳା ଆବରଣ ବା କୋଷଝିଲ୍ଲୀ ଦ୍ଵାରା ଆବୃତ |

· ଏହାର ଶରୀର ଭିତରେ ବଡ ଗୋଲାକାର ନ୍ୟଷ୍ଟି ଅଛି ଏବଂ ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ଗୋଲାକାର ପାଣି ଫୋଟକା ପରି ରସଧାନୀ ଅଛି |

· ଆମିବା ନିଜ ଶରୀରକୁ ସବୁବେଳେ ବଦଳାଇଥାଏ |

· ସେ ନିଜ ଶରୀର ଆକାର ଛୋଟ କରି ଦୁଇଟି କୂଟପାଦ ବାହାର କରି ଚାଲିଥାଏ |

· ଆମିବା ଛୋଟ ଛୋଟ କୀଟ ସବୁ ଖାଇଥାଏ |

· ରସଧାନୀରୁ ପାଚକ ରସ ନିର୍ଗତ ହେବା ଫଳରେ ଖାଦ୍ୟ ହଜମ ଓ ସରଳୀକୃତ ହୋଇଥାଏ |

Posana ( ପୋଷଣ ) Class 7 Science Chapter 5 - Notes

Ratings