- SCHOOL BOARDS
- BSE/CHSE ODISHA
- CLASS 10
- GEOGRAPHY
- Odia Medium Class 10 Geography ଭୂଗୋଳ Chapter 1 Mrutika Sambala ( ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ) Unit-3
Odia Medium Class 10 Geography ଭୂଗୋଳ Chapter 1 Mrutika Sambala ( ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ) Unit-3
Language : Odia
LRNR provides this material totally free
BSE Odisha Board Odia Medium Class 10 Geography ଭୂଗୋଳ Chapter 1 Mrutika Sambala ( ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ) Unit-3
Mrutika Sambala ( ମୃତ୍ତିକା ସମ୍ବଳ)
1. ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦିଅ |
କ) ମୃତ୍ତିକା ଗଠନର ବିଭିନ୍ନ ନିୟାମକ ଗୁଡିକ କ’ଣ ?
ଯେଉଁ ମୌଳିକ ବସ୍ତୁଗୁଡିକ ମୃତ୍ତିକା ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି , ସେଗୁଡିକୁ ମୃତ୍ତିକା ଗଠନର ନିୟାମକ ବା କାରକ କୁହାଯାଏ |
ମୃତ୍ତିକା ଗଠନର କାରକ – ଶିଳାରେଣୁ ,ଜୈବାଂଶ , ଜଳବାୟୁ ଭୂପୃଷ୍ଠର ଉଚ୍ଚବଚ ଇତ୍ୟାଦି |
ମୃତ୍ତିକାର ଦୁଇଗୋଟି ବିଶେଷତ୍ଵ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ ; ଯଥା – ପ୍ରାକୃତିକ ବିଶେଷତ୍ଵ ଓ ରାସାୟନିକ ବିଶେଷତ୍ଵ |
ପ୍ରାକୃତିକ ବିଶେଷତ୍ଵ ମୃତ୍ତିକାର ଗଠନ , ସଂରଚନା , ରଙ୍ଗ ,ଛିଦ୍ରତା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ |
ରାସାୟନିକ ବିଶେଷତ୍ଵ ସାଧାରଣତଃ ମୃତ୍ତିକାର ଅମ୍ଳ ଅଂଶ , ଲବଣତା ପ୍ରଭୃତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ |
ଖ) ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
କ୍ଷୟଜାତ ଶିଳାରେଣୁର ଆକାର ଓ ପରିମାଣକୁ ବିଚାର କରି ମୃତ୍ତିକାକୁ ଚାରି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ |
ଯଥା : -ପଟୁମାଟି , ବାଲିଆମାଟି , ଦୋରସାମାଟି ,ମଟାଳମାଟି
ବାଲିଆ , ପଟୁ ଓ ମଟାଳ ମାଟି ସମାନ ପରିମାଣରେ ମିଶିକରି ଯେଉଁ ମୃତ୍ତିକା ଗଠନ କରିଥାନ୍ତି , ତାହାକୁ ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା ଅଧିକ ଉର୍ବର |
ଆଖୁଚାଷ ପାଇଁ ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା ଅଧିକ ଉପଯୋଗୀ |
ଗ) ଅପସୃତ ମୃତ୍ତିକା କାହାକୁ କହନ୍ତି ?
ଚୂର୍ଣ୍ଣୀଭୂତ ଶିଳାରେଣୁ ଗୁଡିକ ବା ଅବଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ତିକା ,ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାକୃତିକ କ୍ଷୟକାରୀ ବାହକ (ଯଥା :- ନଦୀ , ବାୟୁ , ହିମବାହ) ଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ସଞ୍ଚିତ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ଵାରା ଯେଉଁ ମୃତ୍ତିକା ସୃଷ୍ଟି କରେ ,ତାହାକୁ ପରିବାହିତ ମୃତ୍ତିକା ବା ଅପସୃତ ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
ଉଦାହରଣ – ପଟୁମାଟି , ଲୋଏସ
2. ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦର୍ଶାଅ |
କ) ପେଡାଲଫର –
ଲବଣାମ୍ଲଯୁକ୍ତ ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ ଜୈବାଂଶ ବିଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ତିକାକୁ ପେଡାଲଫର ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
ଏହା ଏକ ଲାଲ ମୃତ୍ତିକା |
ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଆର୍ଦ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ |
ପେଡୋକାଲ –
ପେଡୋକାଲ ମୃତ୍ତିକାରେ ଚୂନ ପଦାର୍ଥ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ସଞ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ | ଏହା ଏକ କମ୍ ଅମ୍ଳୀୟ କିନ୍ତୁ ଅଧିକ କ୍ଷାରୀୟ ମୃତ୍ତିକା ହୋଇଥାଏ |
ଭାରତର ଉତ୍ତର –ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳରେ ଶୁଷ୍କ ବା ଅର୍ଦ୍ଧଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁ ଯୋଗୁଁ କମ୍ ବୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ପେଡୋକାଲ ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ |
ଖ) ଖାଦର –
ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମିରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ନୂତନ ପଟୁ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଖାଦର କୁହଯାଏ |
ମୃତ୍ତିକା ନଦୀ ଶଯ୍ୟାର ପ୍ଲାବନଭୂମିରେ ଦେଖାଯାଏ |
ଏଥିରେ ଅଧିକ ବାଲୁକା , ପଟୁ , କର୍ଦ୍ଦମ ଅଂଶ ମିଶ୍ରିତ ଭାବ ରୁହେ |
ଏହାର ରଙ୍ଗ ଅଳ୍ପ କଳା |
ଭାଙ୍ଗର –
ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମିରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ପୁରାତନ ପଟୁ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଭାଙ୍ଗର କୁହାଯାଏ |
ନଦୀର ପ୍ଲାବନ ଭୂମିଠାରୁ ଦୂରରେ ବନ୍ୟାଜଳ ପହଞ୍ଚୁ ନଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖାଯାଏ |
ଏହି ମୃତ୍ତିକାରେ ମାଟି ଅଂଶ ଅଧିକ |
ଏହାର ରଙ୍ଗ କଳା |
ଗ) କଙ୍କର –
ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମିର କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଭାଙ୍ଗର ମୃତ୍ତିକାରେ ଚୂନପେଡି ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଥିଲେ ତାକୁ କଙ୍କର କୁହାଯାଏ |
ତରାଇ –
ସିୱାଲି ପର୍ବତମାଳାର ପାଦଦେଶର ପଟୁ ବ୍ୟଜନର ନିମ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ସ୍ଥାନରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ପତଳା ଓ ଜୈବାଂଶ ପୂର୍ଣ୍ଣ ମୃତ୍ତିକାକୁ ତରାଇ କୁହାଯାଏ |
ଘ) ରେଗୁର ମୃତ୍ତିକା –
ଦକ୍ଷଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମିରେ ପରିଦୃଷ୍ଟ କୃଷ୍ଣ ମୃତ୍ତିକାକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାବେ ରେଗୁର କୁହାଯାଏ |
ବରି ମୃତ୍ତିକା –
କେରଳ ରାଜ୍ୟର ପଶ୍ଚିମାଂଶରେ କୋଟାୟାମ ଓ ଆଲାପୂଜା ଜିଲ୍ଲାର ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ପିଟ ଓ ଜଳଭୂମି ମୃତ୍ତିକାକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାବେ ବାରି ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
3. ନିମ୍ନଲିଖିତ ଶବ୍ଦକୁ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ବାକ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ କର |
କ) ଅବଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ତିକା : - ଚୂର୍ଣ୍ଣୀଭବନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶିଳା କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ରରେଣୁରେ ପରିଣତ ହେବା ଫଳରେ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଜମା ହୋଇ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ମୃତ୍ତିକାକୁ ଅବଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
ଖ) ଚେର୍ଣ୍ଣୋଜେମ : - କୃଷ୍ଣ ମୃତ୍ତିକାକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ କ୍ରାନ୍ତିୟ ଚେ ଜେମ ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
ଗ) ପୀତ ମୃତ୍ତିକା : - ଲୋହିତ ମୃତ୍ତିକାରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଅଧିକ ଥିଲେ ଏହାର ରଙ୍ଗ ପୀତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଏହାକୁ ପୀତ ମୃତ୍ତିକା କୁହାଯାଏ |
Truly Indian Brand
Truly Indian Brand