- SCHOOL BOARDS
- BSE/CHSE ODISHA
- CLASS 7
- SCIENCE
- Odia Medium Class 7 Science Chapter 3 Amla, Khyara O Labana ( ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଲବଣ ) Notes
Odia Medium Class 7 Science Chapter 3 Amla, Khyara O Labana ( ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଲବଣ ) Notes
Language : Odia
LRNR provides this material totally free
Odia Medium Class 7 Science Chapter 3 Amla, Khyara O Labana ( ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଲବଣ ) Notes
ଅମ୍ଳ, କ୍ଷାର, ଲବଣ
. ଲେମ୍ବୁ, ତେନ୍ତୁଳି, ଭିନେଗାର – ଏ ସବୁର ସ୍ଵାଦ ଆମକୁ ଖଟା ଲାଗେ କାରଣ ଏହି ପଦାର୍ଥଗୁଡିକର ରାସାୟନିକ ଗୁଣ ହେଉଛି ଅମ୍ଳୀୟ ତେଣୁ ଏହା ଖଟା ଲାଗେ |
. ଯେଉଁସବୁ ପଦାର୍ଥର ଗୁଣ ଅମ୍ଳୀୟ କିମ୍ବା ସେଥିରେ ଅମ୍ଳ ରହିଥାଏ ତାହା ଆମକୁ ଖଟା ଲାଗେ ଏବଂ ଏହା ଅମ୍ଳ ଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥ |
. ଅମ୍ଳ ଶବ୍ଦଟି ଏକ ଲାଟିନ ଶବ୍ଦ “ACID” ରୁ ଆସିଅଛି ଏବଂ acid ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଖଟା |
. ହାତକୁ ଚିକ୍କଣ ଲାଗୁଥିବା ପଦାର୍ଥକୁ କ୍ଷାର କୁହାଯାଏ | ଯାହା ଆମକୁ ଖଟା ଲାଗେ ତାହା ଅମ୍ଲ ଏବଂ ଯାହା ଆମକୁ ଖାରିଆ ଲାଗେ ତାହା କ୍ଷାର l
. ଆମେ ଯେଉଁ ସବୁ ଜିନିଷ ଖାଇପାରିବା ତାହାକୁ ଚାଖି ଆମେ ଜାଣିପାରିବା କି କେଉଁଟି ଅମ୍ଲ ଏବଂ କେଉଁଟି କ୍ଷାର | କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ସବୁ ଜିନିଷକୁ ଆମେ ଖାଇପାରିବା ନାହିଁ ସେସବୁକୁ କେମିତି ଜାଣିବା
. ଏହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପଦାର୍ଥ ଅଛି ଏବଂ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମେ ଜାଣିପାରିବା କି କେଉଁଟି ଅମ୍ଲ ଏବଂ କେଉଁଟି କ୍ଷାର | ଏହି ପଦାର୍ଥକୁ ସୂଚକ କୁହାଯାଏ |
. ଆମେ ଯେତେବେଳେ ଏହି ସୂଚକକୁ କୌଣସି ଅମ୍ଳୀୟ କିମ୍ବା କ୍ଷାରୀୟ ପଦାର୍ଥ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆଣିବା ଏହାର ରଙ୍ଗ ଆପେ ଆପେ ବଦଳିଯିବ |
. ସୂଚକ ହେଉଛି ଲିଟମସ ପେପର, ହଳଦୀ ଏବଂ ମନ୍ଦାର ଫୁଲ |
ପ୍ରାକୃତିକ ଉତ୍ସ ଅମ୍ଲ
ଭିନେଗାର - ଏସିଟିକ ଅମ୍ଲ
ପିମ୍ପୁଡି, ଜନ୍ଦା, - ଫରମିକ ଅମ୍ଲ
କମଳା, ଲେମ୍ବୁ - ସାଇଟ୍ରିକ ଅମ୍ଲ
ଦହି - ଲାକଟିକ ଅମ୍ଲ
ପାଳଙ୍ଗ ଶାଗ - ଅକହଲିକ ଅମ୍ଲ
ଅଁଳା - ଆସକରବିକ ଅମ୍ଲ
ତେନ୍ତୁଳି - ଟାର୍ଟାରିକ ଅମ୍ଲ
ଉତ୍ସ କ୍ଷାର
ଚୁନପାଣି - କ୍ୟାଲସିୟମ ହାଇଡ୍ରକସାଇଡ
ସାବୁନ - ସୋଡିୟମ ହାଇଡ୍ରକସାଇଡ
ପୋଟାସିୟମ ହାଇଡ୍ରକସାଇଡ
କାଚସଫା ଦ୍ରବଣ - ଏମୋନିୟମ ହାଇଡ୍ରକସାଇଡ ଇତ୍ୟାଦି |
ଲିଟମସ –
· ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ସୂଚକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ |
· ଲାଇକେନରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ |
· ଏହା ଦ୍ରବଣ କିମ୍ବା କାଗଜ ଖଣ୍ଡ ରୂପରେ ମିଳେ |
· ନୀଳ ଲିଟମସ ଅମ୍ଳରେ ନାଲି ହୋଇଯାଏ ଓ କ୍ଷାରରେ ନାଲି ଲିଟମସ ନୀଳ ହୋଇଯାଏ |
· ଯେଉଁଥିରେ ଲିଟମସର କୌଣସି ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ତାହାକୁ ପ୍ରଶମିତ ଦ୍ରବଣ କୁହାଯାଏ ମାନେ ଏହା ଅମ୍ଲ ନୁହେଁ କି କ୍ଷାର ନୁହେଁ |
ହଳଦୀ :-
· ହଳଦୀ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସୂଚକ ଏହା ଆମକୁ ବହୁତ ସହଜରେ ମିଳିଥାଏ |
· କ୍ଷାରୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ହଳଦୀ ମିଶିଲେ ଏହାର ନାଲି ହୋଇଯାଏ | (example :- ସାବୁନ ପାଣି )
ମନ୍ଦାର ଫୁଲ :-
· ମନ୍ଦାର ଫୁଲ ପାଖୁଡାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ରବଣକୁ ଏକ ସୂଚକ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ |
· ଏହା ଅମ୍ଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ମିଶିଲେ ଗାଢ ପାଟଳ ( ପିଙ୍କ ) ରଙ୍ଗ ଏବଂ କ୍ଷାରୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ମିଶିଲେ ସବୁଜ ରଙ୍ଗ ହୋଇଯାଏ |
. ବର୍ଷା ଜଳରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଅମ୍ଲ ଥିଲେ ଏହାକୁ ଅମ୍ଳବର୍ଷା (acid rain) କୁହାଯାଏ |
ପ୍ରଶମନିକରଣ :-
. ଅମ୍ଲ ଏବଂ କ୍ଷାର ପରସ୍ପର ସହିତ ମିଶିଗଲେ ପ୍ରଶମିତ ହୁଅନ୍ତି | ଏଥିରେ ଅମ୍ଲର ପ୍ରକୃତି ଓ କ୍ଷାରର ପ୍ରକୃତି ଲୋପ ପାଇଯାଏ ଏବଂ ଏକ ନୂତନ ପଦାର୍ଥ ଓ ତାପ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ | ଏହାକୁ ଲବଣ କୁହାଯାଏ |
. ଲବଣ ଅମ୍ଳୀୟ, କ୍ଷାରୀୟ କିମ୍ବା ପ୍ରଶମିତ ହୋଇପାରେ |ଅମ୍ଲ ଓ କ୍ଷାର ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେଲା ଏହାକୁ ପ୍ରସମନିକରଣ କୁହାଯାଏ | ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଜଳ ଓ ଲବଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ | ଏହା ସହ ତାପ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ |
ଅମ୍ଲ + କ୍ଷାର = ଲବଣ +ଜଳ (ଉତ୍ପାଦିତ ତାପ)
କେତେକ ପ୍ରସମନିକରଣର ଉଦାହରଣ :-
. ଖାଇବା ଠିକ୍ ସେ କରି ନଥାନ୍ତି ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଥିବା ଲବଣାମ୍ଲ ଅଧିକ କ୍ଷରିତ ହୁଏ ଏହାଦ୍ବାରା ବଦହଜମ ହୁଏ ଏବଂ ଲବଣାମ୍ଲ ଟି ପ୍ରତି ଅମ୍ଳକୁ (antacid) ହୁଏ |
. ପିମ୍ପୁଡି କାମୁଡ଼ିଲେ ଆମ ଚର୍ମରେ ଫରମିକ ଏସିଡ ରହିଯାଏ ଏବଂ କଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ତା ଏହା ଉପରେ ଆମେ ଖାଇବା ସୋଡ଼ାକୁ ଘଷି ପାରିବା ଏହାଦ୍ଵାରା କଷ୍ଟ କମିଯାଏ |
. ଏହା ଲବଣରେ ମିଶି ପ୍ରଶମିତ ହୁଏ ଏସବୁରୁ ଆମେ ଜାଣିପାରିଲେ ଯେ କେଉଁଟି ଅମ୍ଲ, କ୍ଷାର ଓ ଲବଣ ଏବଂ ଏହାକୁ ଆମେ କେମିତି ଚିହ୍ନିବା |
Truly Indian Brand
Truly Indian Brand